درمان پوسیدگی دندان کودکان

پوسیدگی دندان کودکان، یکی از مشکلات رایج و مهم در این گروه سنی است. از آنجا که ضخامت مینای دندان‌های شیری کمتر از دائمی است، رعایت بهداشت دهانی و مراقبت از دندان‌ها در این سنین اهمیت پیدا می‌کند. روش‌های مختلفی برای جلوگیری و درمان این مشکلات نیز وجود دارد که متخصصین می‌توانند کمک فراوانی در این زمینه انجام دهند. در ادامه در مورد این موضوع بیشتر صحبت خواهیم کرد.

پوسیدگی دندان‌های کودک چیست و چگونه شکل می‌گیرد؟

وقتی والدین به بهداشت دهان و دندان کودک خود توجه نکنند و غذاهای باقیمانده بین دندان‌ها و روی آن‌ها را تمیز نکنند، باکتری‌ها و میکروب‌هایی که در دهان کودک وجود دارند، به باقیمانده‌ غذاهای بین دندان حمله می‌کنند. طی این اتفاقات اسیدهایی تولید می‌شود که با مینای دندان در ارتباط هستند و موجب تجزیه و تخریب آن خواهند شد. این تخریب مینای دندان را به عنوان پوسیدگی می‌شناسیم. پوسیدگی دندان در کودکان زمانی رخ می‌دهد که میکروب‌ها پلاک را روی سطح دندان ایجاد کرده و از قند در غذا و نوشیدنی تغذیه می‌کنند. این اسیدها به سطح دندان آسیب می‌زنند و در نهایت پوسیدگی ایجاد شده و حفره‌هایی به وجود می‌آورد.

پوسیدگی دندان کودکان چه علائمی دارد؟

کودکان، به خصوص در سنین کمتر، نمی‌توانند با والدین خود درباره خرابی و درد دندان خود حرف بزنند. اما وجود برخی از علائم می‌تواند در تشخیص پوسیدگی دندان در کودکان به ما کمک کند.

مهم‌ترین علائم پوسیدگی دندان در کودکان عبارتند از:

·         ایجاد درد شدید و عفونت

·         مشکل در خوردن غذا و گریه مداوم، به ویژه در هنگام جویدن غذا

·         تورم در لثه و گونه کودک

·         عفونت و تجمع چرک در لثه‌ها

·         بوی بد دهان

·         تغییر رنگ لثه

·         خشکی دهان

·         بیقراری کودک

در هنگام پوسیدگی دندان کودکان، ابتدا لکه‌های سفیدی روی دندان‌ها شکل می‌گیرد و در طول زمان، میزان آسیب بیشتر می‌شود. این لکه‌ها در ابتدا به راحتی قابل مشاهده نیستند و نیاز به تجهیزات دندانپزشکی مناسب دارد. به همین دلیل، با مراجعه منظم به دندانپزشک، می‌توان از وقوع این مشکل آگاه شد و از پیشرفت آن جلوگیری کرد.

عوارض و ضرورت درمان پوسیدگی

پوسیدگی دندان در کودکان، عوارض جدی داشته و نیاز به درمان دارد. از جمله عوارض آن، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

ناتوان بودن دندان کودک هنگام جویدن غذا: اگر پوسیدگی دندان زیاد باشد، کودک توانایی جویدن و استفاده از مواد غذایی متنوع را ندارد و ممکن است در هنگام جویدن درد داشته باشد یا قادر به جویدن نباشد. این امر باعث امتناع کودک از خوردن برخی مواد غذایی می‌شود و ممکن است والدین فکر کنند که کودک بی‌اشتهاست یا آن غذا را دوست ندارد. با درمان پوسیدگی و بهبود وضعیت دهان کودک، وضعیت تغذیه او نیز به طرز چشمگیری بهبود می‌یابد.

ناتوانایی حفظ فضای لازم برای رشد دندان دائمی: در صورتی که پوسیدگی دندان کودکان به موقع درمان نشود و پیشرفت کند، ممکن است نیاز به خارج کردن دندان‌ها باشد. در این صورت، کودک باید سال‌ها از وسایلی به نام فضا نگهدار استفاده کند تا فضای لازم برای رشد دندان‌های دائمی حفظ شود. در غیر این صورت، در آینده به درمان‌های پیچیده ارتودنسی نیاز خواهد داشت.

عدم اعتماد به ‌نفس: دندان‌های پوسیده و نازیبا در زیبایی و اعتماد به ‌نفس کودک تاثیر فراوانی می‌گذارند و ممکن است تاثیرات ناخوشایندی در شخصیت در حال رشد کودکان داشته باشد.

با توجه به این عوارض، درمان پوسیدگی دندان در کودکان بسیار ضروری است تا از عواقب جدی‌تری جلوگیری شود.

دلایل ایجاد پوسیدگی دندان کودکان

پوسیدگی دندان در کودکان می‌تواند به عوارض جدی‌تری مانند درد و عفونت منجر شود. برخی از دلایل ایجاد پوسیدگی دندان در کودکان عبارتند از:

1.     تغذیه نامناسب: مصرف غذاهای شیرین، نوشابه و شیرینی‌ها باعث افزایش سطح قند در دهان می‌شود که باعث رشد باکتری‌ها و در نهایت پوسیدگی دندان خواهد شد.

2.     بیماری‌های مرتبط با دهان و دندان: برخی بیماری‌های دهان و دندان مانند آفت، خراشیدگی و … باعث افزایش خطر پوسیدگی می‌شوند.

3.     عدم بهداشت دهان: نظافت نامناسب دهان و عدم تمیز کردن دندان‌ها باعث تجمع باکتری‌ها در دهان شده که این امر منجر به پوسیدگی دندان کودکان می‌شود.

4.     نقص در بهداشت دهانی: عدم استفاده از مسواک و خمیردندان مناسب و تمیز نکردن زبان باعث ایجاد پوسیدگی در دندان کودکان می‌شود.

5.     عدم استفاده از فلوراید: فلوراید یک ماده مفید برای بهداشت دهان است که باعث کاهش خطر پوسیدگی می‌شود. عدم استفاده از فلوراید می‌تواند باعث افزایش خطر پوسیدگی شود.

6.     ژنتیک: برخی کودکان به دلایل ژنتیکی به پوسیدگی دندان حساس هستند و نیاز به مراقبت بیشتر دارند.

7.     ابتلا به بیماری یا مصرف نوعی دارو: در صورتی که کودک بیماری خاصی داشته باشد یا داروی خاصی مصرف کند، ممکن است مصرف این داروها بزاق دهان را کمتر کنند و موجب پوسیدگی دندان در کودک شوند.

راه‌های جلوگیری از پوسیدگی دندان کودکان

راه‌های کاهش و پیشگیری از پوسیدگی دندان در کودکان عبارتند از:

مسواک زدن: به فرزندتان بگویید که پس از هر وعده غذایی و تنقلات مسواک بزند و روزانه یک بار نخ دندان بکشد تا از پوسیدگی و ایجاد لکه‌های سیاه روی دندان جلوگیری نمایید.

استفاده از نخ دندان: نخ دندان برای تمیز کردن میان دندان‌ها و خارج کردن ذرات غذایی بین دندان‌ها بسیار مهم است.

استفاده از سیلانت: سیلانت یا شیار پوش برای بستن درزهای سطوح جویدن دندان‌های عقبی (آسیا) استفاده می‌شود تا از انباشته شدن باکتری و ذرات غذایی در آنها جلوگیری کند. چرا که اکثرا کودکان نمی‌توانند به درستی مسواک بزنند و این امر از ایجاد پوسیدگی جلوگیری می‌کند.

فلوراید تراپی: استفاده از فلوراید به صورت مصرف آب دارای فلوراید، مسواک زدن روزانه و استفاده از نخ دندان می‌تواند مقاومت دندان را در برابر پوسیدگی افزایش دهد. برای این منظور خمیر دندان‌ها، دهان شویه‌ها و نخ دندان‌های حاوی فلوراید نیز در دسترس هستند.

رعایت رژیم غذایی مناسب: رژیم غذایی متعادل و سالم، شامل تنوع در مصرف غذاها و محدودیت خوراکی‌های قندی و نشاسته‌ای است که می‌تواند به حفظ سلامت دندان‌ها کمک کند. تشویق کودک به مصرف سبزیجات، ماست کم چرب و پنیر نیز مفید است.

چک لیست بررسی احتمال نیاز به درمان‌ پوسیدگی دندان کودکان و اطفال

به خاطر داشته باشید که همه پوسیدگی‌های دندان به سادگی قابل تشخیص و مشاهده نیستند. علاوه بر آن، علائم دیگری وجود دارند که ممکن است نشان دهنده وجود پوسیدگی یا حفره در دندان‌های کودک شما باشند و باید به آنها توجه کنید. در ادامه، لیستی از علائم را به شما معرفی می‌کنیم که در صورت وجود هر کدام نیاز به درمان پوسیدگی دندان کودکان خواهید داشت.

·         تورم و التهاب لثه

·         احساس حساسیت به گرما یا سرما در دندان‌ها

·         احساس درد یا ناراحتی در دندان‌ها یا ناحیه لثه‌

·         سردرد یا درد در منطقه فک

·         بوی بد دهان

·         طعم ترش در دهان

اگر کودک شما از این علائم شکایت دارد، بهتر است بلافاصله او را برای ارزیابی و بررسی دقیق‌تر به دندانپزشک اطفال ببرید. 

روش‌های درمان پوسیدگی دندان کودکان

با توجه به تاثیر پوسیدگی و مشکلات آن بر روی دندان‌های خراب کودکان و تاثیرات تدریجی آن بر عملکرد دهان، استفاده از روش‌های متنوعی برای درمان پوسیدگی و پیشگیری از تشدید آن وجود دارد که در ادامه به برخی از آنها اشاره خواهیم کرد:

·         یکی از روش‌های معمول برای درمان پوسیدگی دندان کودکان، پرکردن آن است. در این روش، موادی در داخل دندان قرار می‌گیرد تا آسیب پوسیدگی را کاهش داده و دندان را در وضعیت خوبی نگه دارند. علاوه بر آن، استفاده از این روش از رشد پوسیدگی جلوگیری می‌کند. دندانپزشک با توجه به شرایط مختلف، می‌تواند از مواد پرکننده مختلفی استفاده کند تا بهترین نتیجه حاصل شود.

·         از روش‌های دیگر پیشگیری از پوسیدگی دندان در کودکان می‌توان به استفاده از فیشورسیلانت اشاره کرد. سیلانت یک ماده رزینی است که دندان‌پزشک آن را در شیارهای دندان‌ها و بر روی دندان‌های عقبی قرار می‌دهد و از انباشته شدن باکتری‌ها و ذرات غذایی روی آنها جلوگیری می‌کند. این ماده می‌تواند برای مدت طولانی بر روی دندان باقی بماند و از پوسیدگی جلوگیری کند.

·         و …

آیا وراثت و ژنتیک در پوسیدگی دندان‌ها نقش دارند؟

ژنتیک یکی از عواملی است که تاثیر بسزایی بر ایجاد پوسیدگی دندان در افراد دارد، اما به ندرت می‌توان این عامل را به عنوان تنها دلیل ابتلا به پوسیدگی دندان در نظر گرفت. علاوه بر ژنتیک، تغذیه نیز نقشی مهم در ایجاد پوسیدگی دندان دارد. با رعایت صحیح بهداشت دهان و تغذیه مناسب، می‌توان تاثیرات ژنتیک را در ایجاد پوسیدگی دندان به میزان قابل توجهی کاهش داد.

آیا قطره‌ آهن سبب پوسیدگی دندان‌های کودکان می‌شود؟

متخصصان زیبایی معتقدند که دندان‌هایی که به دلیل برخورد با قطره‌های آهن سیاه یا قهوه‌ای رنگ می‌شوند، همچنان سالم هستند و نیاز به مراقبت‌های بهداشتی دارند. این رنگ تیره نشان‌دهنده پوسیدگی نیست و تنها بر روی ظاهر دندان‌ها تاثیر دارد. بنابراین، اهمیت حفظ بهداشت دهان و دندان برای این دندان‌ها بسیار اهمیت دارد.

کلام آخر

پوسیدگی دندان یکی از مشکلات بسیار رایج در سنین مختلف به خصوص در کودکی است. از زمان رشد اولین دندان، کودک در معرض خطر پوسیدگی دندان قرار دارند. بنابراین، والدین باید از زمان رشد اولین دندان، مراقبت‌ها و نکات بهداشتی لازم را رعایت کنند. همچنین، با تقویت مهارت‌های حرکتی کودکان، می‌توان مسواک زدن و روش‌های مراقبت از دندان را به آن‌ها آموزش داد. در صورت بروز پوسیدگی دندان کودکان می‌توان به دندانپزشک اطفال مراجعه کرد و از پیشرفت آن جلوگیری نمود.