شکستن دندان در کودکان ممکن است به علت های مختلفی مثل تصادف، زمین خوردن و آسیب دیدن در هنگام بازی اتفاق بیفتد. در صورت عدم رسیدگی به این مشکل، شکستگی دندان تاثیر زیادی روی ظاهر فرزند شما می‌گذارد و اعتماد به نفس او را کاهش می‌دهد. اگر این موضوع در دوران مهد کودک یا اوایل دوران مدرسه کودک اتفاق بیفتد، باعث می‌شود کودک شما از جانب دوستان خود مورد تمسخر قرار بگیرد که تاثیر منفی بسیاری در زمان بزرگسالی او خواهد داشت. در این مطلب شکستن دندان کودکان را مورد بررسی قرار می‌دهیم و به راه‌های درمان آن می‌پردازیم:
دلایل شکستگی دندان شیری
دلایل مختلفی هستند که باعث شکستگی دندان در کودکان می‌شوند. از رایج‌ترین علت‌های این اتفاق می‌توان به وارد شدن ضربه به دندان و … اشاره کرد. گاهی اوقات لب پر شدن دندان به دلیل ساییدگی در دندان‌های شیری می‌باشد که دندان را تضعیف و مستعد شکستگی میکند.
بیشترین علت شکستن دندان کودکان این است که آنان روش‌های مراقبت از دهان و دندان خود را هنوز یاد نگرفته و این موضوع موجب تضعیف دندان آنان شده که این امر دندان را در معرض شکستگی قرار می‌دهد. در حالت کلی شکستگی دندان ممکن است به دلایل زیر رخ دهد:
- دندان قروچه
- جویدن غذاها و میوه‌های سفت
- تروما یا همان ضربه شدید در اثر سقوط، زمین خوردن یا وقوع هر حادثه تصادفی
- نابود شدن ساختار کلی دندان به دلیل فرسوده شدن
- قرارگیری مینای دندان در دماهای بسیار داغ یا سرد
- از بین رفتن ساختار دندان به علت استفاده زیاد از مواد ترمیمی
- وارد آمدن فشار زیاد، مخصوصا در مواردی که دندان کناری از بین رفته است.
- خراش های کوچک به وجود آمده از سایش طبیعی
علائم و نشانه‌های شکستگی دندان شیری
شکستگی دندان شیری به راحتی و از روی ظاهر آن قابل تشخیص است. برخی از علائم شکستگی دندان کودکان عبارتند از:
- از مهم‌ترین علائم شکستگی دندان شیری درد و تحریک ناخوشایند آن است.
- خونریزی لثه و دهان از دیگر نشانه‌های شکستن دندان می‌باشد که در مواقعی ایجاد می‌شود.
- از دیگر علائم شکستگی دندان می‌توان به تغییر رنگ دندان شکسته اشاره کرد که گاهی تیره‌تر و گاهی سفید‌تر است.
- حساسیت به غذاهای سرد و گرم از عوامل دیگر پس از شکستگی دندان است.
- تغییر در ظاهر و شکل دندان مانند شکاف‌ها، خراش‌ها و قطعات کوچک از دیگر نشانه‌های شکستگی دندان می‌باشد.
روش‌های ترمیم دندان شکسته کودک
این موضوع که کدام روش ترمیم و درمان برای شکستن دندان کودکان از همه مناسب‌تر و مطلوب‌تر است، به شدت و نوع شکستگی دندان در کودکان بستگی دارد. روش‌های ترمیم دندان شکسته کودکان عبارتند از:
- فیشورسیلانت
در مواقعی که ترک‌خوردگی‌های جزئی و کوچک در زمان مناسب تشخیص داده شوند، دندانپزشک کودکان می‌تواند به کمک روش فیشورسیلانت و با استفاده از موارد ترمیمی روی ترک‌خوردگی را بپوشاند.
- عصب‌کشی دندان
گاهی اوقات که شکستگی وسیع‌تر می‌باشد و ریشه دندان شکسته را درگیر کرده است، پزشک درمان عصب‌کشی را انجام خواهد داد.
- باندینگ
در مواردی که شکستگی جزئی ولی در معرض دید باشد، پزشک از مواد همرنگ دندان مثل رزین، جهت پرکردن دندان و ترمیم آن استفاده میکند. در این درمان، رنگ این مواد دقیقا با رنگ دندان انطباق داده شده و در بخش شکسته شده روی دندان چسبانده می‌شود. پس از شکل دادن و محکم کردن رزین روی دندان، پزشک سطح آن را مانند روز اول صیقلی و صاف میکند.
انواع شکستگی دندان شیری
به طور معمول شکستگی‌‌های دندان شیری سطحی بوده و دندانپزشک می‌تواند دندان را حفظ کند. شکستن دندان کودکان سه نوع هستند:
- شکستگی عمودی
شکستگی عمودی، از رایج ترین شکستگی‌‌ها در دندان شیری است که در این اتفاق، یک ترک از تاج تا ریشه دندان ایجاد می‌گردد. معمولا این ترک به علت برخورد با اجسام سنگین، شکستن پوست سفت آجیل‌‌ها یا زمین خوردن کودک می‌باشد. دندانی که دچار شکستگی عمودی می‌شو را نمی‌توان حفظ کرد، لذا توسط دندانپزشک کشیده خواهد شد.
- شکستگی تاج دندان
در گاهی موارد با جویدن خوراکی‌‌های سفت، گوشه‌ای از دندان شیری کودک شکسته می‌شود که به شکستگی تاج دندان معروف است. در این نوع از شکستگی فقط تاج و مینای دندان آسیب دیده و با مراجعه به دندانپزشکی و ترمیم دندان می‌توان از پیشرفت شکستگی جلوگیری کرد.
- شکستگی جزیی یا ترک سطح
گاهی اوقات به علت‌هایی مانند ضربه، جویدن خوراکی‌‌های سخت یا حوادث دیگر، در دندان شیری کودکان ترکهای سطحی رخ می‌دهد. این ترک روی مینای دندان بوده و درد زیادی ندارد.
مراقبت‌های پس از درمان شکستگی دندان
مراقبت‌های پس از شکستگی دندان به قدامی یا خلفی و دائمی یا شیری بودن دندان بستگی دارد. پس از درمان شکستگی دندان شیری، توصیه می‌شود که کودکان از گاز زدن و جویدن مواد غذایی سفت مثل هویج، سیب، تخمه، بلال و … اجتناب کنند.
به طور معمول دندانپزشک پس از درمان شکستن دندان کودکان توصیه ها و نکاتی را در رابطه با خوردن، آشامیدن و همچنین بهداشت دهان و دندان به شما یادآوری میکند که لازم است آن‌ها را رعایت کنید. از دیگر مواد خوراکی که بهتر است از مصرف آن خودداری کنید، مواد غذایی چسبنده مانند لواشک، تافی و… می‌باشد.
کدام دندان‌ها بیشتر در معرض شکستگی قرار می‌گیرند؟
دندان‌هایی که بیشتر دچار ترک و شکستگی می‌شوند، به ترتیب عبارتند از
- دندان آسیاب بزرگ اول
- دندان آسیاب بزرگ دوم
- دندان آسیاب کوچک دوم
همه این دندان‌ها از خصوصیت مشترکی برخوردار هستند، قسمتی از این دندان‌ها که به سمت زبان است، در مقایسه با سایر دندان‌ها با زبان تماس بیشتری دارد. هنگامی که فشاری در اثر گاز گرفتن روی این قسمت از دندان‌ها وارد می‌شود، احتمال شکستن آن‌ها بیشتر خواهد شد. زیرا این قسمت از دندان به صورت مناسب توسط ریشه‌ها پشتیبانی نخواهند شد و به این دلیل ساختار این دندان‌ها مانند سایر دندان‌های دیگر قوی نمی‌باشد.
پس از شکستگی دندان کودکان چه باید کرد؟
لازم است که کارهایی را پس از شکستن دندان کودکان انجام دهید تا آسیب حاصل از این اتفاق را به حداقل برسانید. برای اقدامات اولیه در راستای درمان موقت دندان شکسته شده باید به نکات زیر عمل کنید:
- دهان کودک را به وسیله آب ولرم شستشو دهید و به آرامی محل را تمیز نمایید.
- اگر تکه دندانی را پیدا کردید، آن را نگه دارید، چرا که ممکن است قابل چسباندن دوباره باشد.
- تکه های دندان را در ظرفی حاوی آب تمیز یا شیر قرار دهید تا رطوبت آن همچنان حفظ شود.
- هر گونه جسمی که در دهان کودک باقی مانده است را باید بدون استفاده از ابزار نوک تیز و با نخ دندان خارج کنید.
- در صورت خونریزی دهان و لثه از کودک خود بخواهید که گاز مرطوب را بر روی دندان آسیب دیده نگاه دارد و فشار دهد. این کار را باید تا زمانی ادامه دهد که خونریزی متوقف شود.
- با قرار دادن کمپرس سرد روی صورت کودک می‌توانید ورم را به حداقل برسانید.
- برای برطرف کردن درد می‌توانید از داروهای مسکن مناسب سن کودکان استفاده کنید.
انجام اقدامات اولیه باید به آرامی و بدون دستپاچگی صورت گیرد. انجام صحیح این کارها پس از شکستگی دندان می تواند در جلوگیری از عفونت، حفظ دندان و به حداقل رساندن میزان نیاز به درمان گسترده، کمک بسزایی کند.
عوارض درمان نکردن دندان شکسته کودک
اگر والدین پس از شکستن دندان کودکان در مراجعه به مطب دندانپزشک کوتاهی کنند، ممکن است با عوارض زیادی روبه‌رو شوند که از میان این عوارض می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تب ناشی از عفونت
- درد شدید دندان و صورت
- ایجاد مشکل در غذا خوردن
- ادامه خونریزی لثه و دندان
- تورم و مشکل خواب
- آبسه یا عفونت دندان
در صورت بروز هر کدام از موارد فوق باید به صورت فوری به دندانپزشک اطفال مراجعه کرده و اقدامات ضروری توصیه شده توسط پزشک را انجام دهید.
آیا دندان شیری شکسته قابل ترمیم است؟
گاهی اوقات، حتی بدون فشار یا ضربه شدید نیز دندان‌های شیری دچار لب پریدگی می‌گردند. اگر این لب پریدگی‌ها جزئی و کوچک باشد، معمولا نیازی به درمان ندارد. البته لازم به ذکر است که در صورت نیاز، لبه‌های تیز دندان شکسته به وسیله دندانپزشک از بین می‌رود تا ظاهر دندان مطلوب و خوشایند شود.
در زمان شکستن دندان کودک به شکل وسیع و بزرگتر، دندانپزشک بخش از دست رفته دندان را با استفاده از یک پرکننده سفید ترمیم میکند. گاهی اوقات نیز جهت ترمیم دندان شکسته شده کودک، این امکان وجود دارد که از همان قطعاتی که از دندان جدا شدند، استفاده شود. در بعضی موارد نیز، استفاده از روکش بهترین روش ترمیم دندان شکسته می‌باشد.
ولی در حالت کلی باید گفت که نوع درمان به سن کودک و همچنین میزان شکستگی دندان او بستگی دارد. هدف اصلی در ترمیم دندان شکسته اطفال، جلوگیری از آسیب به دندان دائمی می‌باشد که در زیر آن‌ها قرار دارد. به همین علت، اگر یک دندان شیری کاملاً کنده شده باشد، آن را مجدد سر جای قبلی خود قرار نمی‌دهند. اگر دندان دائمی کودک به صورت کامل رشد نکرده و شکستگی دارد، باید جهت رسیدگی و درمان فوری آن به دندانپزشک مراجعه نمایید.
نتیجه‌گیری
در پایان لازم به ذکر است که بدانید چکاپ‌های منظم دوره‌ای و تهیه رادیوگرافی‌های دوره ای در موارد مورد نیاز، کمک قابل توجهی را به تشخیص شکستگی احتمالی دندان‌ها، ترکهای ایجاد شده دندانی و … میکند. به این صورت مشکلات دندانی در کودکان مانند شکستن دندان کودکان، سریع‌تر تشخیص داده شده و به دنبال آن اقدامات درمانی لازم انجام می‌پذیرد.
ایا دندان شکسته کودک رشد میکند؟
جوش خوردن دندان شکسته کودکان امکان داره؟